Ορισμός. Παρά το oτι οι πολυκυστικές ωοθήκες σαν εικόνα έχουν περιγραφεί απo τον 19ο αιώνα, το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών (Polycystic ovary syndrome, PCOS) αποτελεί μια κλινική οντότητα που ακόμα και τώρα δεν έχει κάποιο εύχρηστο ορισμό. Ο λόγος για αυτό είναι οτι το σύνδρομο αυτό εμφανίζεται με διαφορετικά συμπτώματα για κάθε άτομο. Ο πιo επίκαιρος ορισμός προέρχεται απo την Αμερικάνικη Εταιρία Αναπαραγωγικής Ιατρικής (American Society for Reproductive Medicine, ASRM) και την Ευρωπαική Εταιρία ανθρώπινης αναπαραγωγής (European Society for Human Reproduction and Embryology ESHRE) και είναι η ύπαρξη τουλάχιστον 2 από τα τρία χαρακτηριστικά:
- Αμηνόρροια (οχι κανονικές περίοδοι),
- Πολυκυστικές ωοθήκες στον υπέρηχο,
- Υπερανδρογοναιμία (Αυξημένα επίπεδα ανδρογόνων στο αίμα).
Αυτό σημαίνει οτι μια γυναίκα μπορεί να χρειάζεται τελείως διαφορετική θεραπευτική αντιμετώπιση από μια άλλη.
Γενετικά αίτια. Το σύνδρομο είναι πιο συχνό σε συγγενείς ενω σε άρρενες συγγενείς εμφανίζεται πιο συχνά σημαντική και πρώιμη (πριν απο την ηλικία των 30) ανδρικού τύπου αλωπεκία, που θεωρείται η έκφραση του συνδρόμου στους άνδρες. Αυτό μας κάνει να πιστεύουμε οτι το σύνδρομο έχει κάποιο κληρονομικό χαρακτήρα παρ’όλο που ο ακριβής μηχανισμός κληρονομικότητας δεν είναι γνωστός. Ένα πάντως είναι σίγουρο, οτι δεν αποτελεί κυρίαρχο χαρακτηριστικό, δηλαδή αν το έχει ο γονέας θα το έχουν και τα παιδιά.
Υπογονιμότητα. Όταν δεν υπάρχουν κανονικές περίοδοι αυτό σημαίνει οτι δεν γίνεται πάντοτε ωορρηξία και άρα δεν ελευθερώνεται το ωάριο για να επιτευθχεί εγκυμοσύνη. Γυναίκες με ανωορηξία αποτελούν το 6% περίπου των γυναικών που υποβάλονται σε θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Διαταραχές τριχοφυίας. Εξαιτίας των αυξημένων ανδρογόνων είναι συχνό φαινόμενο γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες να έχουν αυξημένη τριχοφυία, από ελάχιστες τρίχες στο πάνω χείλος ως σημαντική τριχοφυία στο πρόσωπο και το σώμα. Γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες είναι αρκετά συνηθισμένο να είναι πελάτες σε κέντρα αποτρίχωσης ή σε αισθητικούς χωρίς να γνωρίζουν οτι έχουν πρόβλημα. 1 http://apps.nccd.cdc.gov/ART2003/nation03.asp
Παχυσαρκία. Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών συνδέεται με παχυσαρκία, όπως και με αυξημένο κίνδυνο για σακχαρώδη διαβήτη και υπέρταση στην 4η και 5η δεκαετία της ζωής. Για το λόγο αυτό, σωστή και πρώιμη διάγνωση σε συνδυασμό με προληπτική αντιμετώπιση είναι ένα σημαντικό βήμα.
Υπερινσουλιναιμία. Σε πολλές γυναίκες με το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών παρατηρείται κατ’αρχήν υπερινσουλιναιμία, και με την πάροδο του χρόνου ανωμαλίες στην καμπύλη της γλυκόζης και τελικά σε ορισμένες γυναίκες σακχαρώδης διαβήτης. Η προδιάθεση αυτή, κατά πάσα πιθανότητα μπορεί να τροποποιηθεί.
Υπέρταση. Στατιστικές έρευνες έχουν δείξει ότι γυναίκες που πάσχουν από το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών έχουν αυξημένο κίνδυνο για υπέρταση αλλά και για καρδιαγγειακά προβλήματα. Αυτό το στοιχείο κάνει το σύνδρομο ένα σημαντικό πρόβλημα υγείας που χρειάζεται σοβαρή αντιμετώπιση.
Καθ’έξη αποβολές. Παρόλο που ο ακριβής μηχανισμός δεν είναι γνωστός, γυναίκες που πάσχουν από το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών έχουν πιο συχνά αποβολές.
Υπάρχει θεραπεία.
Ανάλογα με το πρόβλημα που έχει να αντιμετωπίσει κανείς, υπάρχουν και οι ανάλογες θεραπείες: Οι ανωμαλίες του κύκλου διορθώνονται, τα ανδρογόνα καταπολεμούνται και τα επίπεδα τους ελλατώνονται στο αίμα, η υπογονιμότητα αντιμετωπίζεται με την πρόκληση ωορρηξίας. Οι μεταβολικές διαταραχές αντιμετωπίζονται με σωστή διαιτητική αγωγή και η υπερινσουλιναιμία αντιμετωπίζεται με φάρμακα και με απώλεια βάρους. To πιο σημαντικό είναι για την ασθενή να αναγνωρίσει το πρόβλημα και να αναζητήσει θεραπεία.