Η σύγχρονη Ιατρική μας έχει δώσει χρήσιμα εργαλεία που μας επιτρέπουν να προβλέψουμε και να λύσουμε προβλήματα ακόμα και χρόνια πριν εμφανιστούν. Με μεθόδους Μοριακής Βιολογίας και καταλαβαίνοντας τους μηχανισμούς που προκαλούν τη δυσπλασία και τον καρκίνο του τραχήλου μπορούμε να ελπίζουμε ότι οι κυτταρολογικές ανωμαλίες του τραχήλου της μήτρας θα εξαφανιστούν σχεδόν τελείως. Εκείνο που όμως χρειάζεται είναι να αρχίσει κάποιος από το πρώτο βήμα, το οποίο είναι να ρωτήσει τον ή την γιατρό του:

Τεστ Παπανικολάου. Στο τέστ Παπανικολάου, κύτταρα του τραχήλου της μήτρας, εξετάζονται για ανωμαλίες στην μορφή τους. Ένα φυσιολογικό τεστ Παπανικολάου σημαίνει οτι η πιθανότητα για εμφάνιση σημαντικού προβλήματος στο επόμενο έτος είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Αντίθετα, ένα μη-φυσιολογικό τεστ δεν μας παρέχει αυτή την ασφάλεια και κάνει απαραίτητα κάποια επόμενα βήματα.

Δυσπλασία. Δυσπλασία ονομάζεται μια αλλοίωση των κυττάρων. Ο όρος δυσπλασία δεν σημαίνει οτι τα κύτταρα είναι καρκινικά. Απλά οτι έχει αλλοιωθεί το γενετικό τους υλικό αρκετά ωστε να μην πολλαπλασιάζονται με κανονικό τρόπο. Ο ιός HPV (ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων είναι ένας ιός που έχει την ικανότητα να αλλοιώνει τα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας. Ανάλογα με τον ορότυπο ο ιός αυτός μπορεί να προκαλέσει απλά κονδυλώματα, παχύνσεις στο δέρμα (τις γνωστές “βαρδαβίτσες”) ή ανωμαλίες του τραχήλου. Αυτή τη στιγμή πιστεύουμε οτι η μεγάλη πλειοψηφία των περιστατικών καρκίνου του τραχήλου της μήτρας οφείλεται άμεσα στον ιό αυτό.

Κολποσκόπηση. Η κολποσκόπηση είναι η εξέταση με ένα στερεοσκοπικό μικροσκόπιο του τραχήλου της μήτρας. Η εξέταση αυτή μπορεί να είναι αρκετά ενοχλητική αφού ο κολποδιαστολέας χρειάζεται να παραμείνει στον κόλπο αρκετή ώρα ωστε να εξετάσει ο/η γιατρός όλη την επιφάνεια του τραχήλου. Επίσης στην διάρκεια της κολποσκόπησης ο γιατρός μπορεί να κρίνει απαραίτητο να πάρει για βιοψία ένα μικρό τεμάχιο ιστού ωστε να επιβεβαιώσει την διάγνωση της δυσπλασίας.

Τυποποίηση. Με τη χρήση μεθόδων της μοριακής βιολογίας μπορούμε να βρούμε ποιοί ορότυποι του ιού ανιχνεύονται στον τράχηλο. Αυτή η εξέταση γίνεται με λήψη δείγματος με τον ίδιο τρόπο που γίνεται και για το τεστ Παπανικολάου, αλλά αντίθετα από αυτό, το δείγμα εξετάζεται με διαφορετικό τρόπο. Έτσι μπορούμε καλύτερα να εκτιμήσουμε το μέγεθος του κινδύνου που διατρέχει μια γυναίκα με προβληματικό Παπανικολάου. Για παράδειγμα γνωρίζουμε οτι μολύνσεις με τους ιούς 6 ή 11 έχουν ελάχιστη πιθανότητα κακοήθειας ενώ το 75% τουλάχιστον των περιστατικών καρκίνου οφείλεται στους ιούς 16 & 18. Άρα αν μια δυσπλασία οφείλεται σε ορότυπο που έχει πολύ μικρή πιθανότητα να προκαλέσει καρκίνο, (ειδικά σε γυναίκα που δεν έχει κάνει παιδιά) μπορούμε να διαλέξουμε να είμαστε συντηρητικοί στην αντιμετώπισή της.

Εμβολιασμός. Από τις αρχές του 2007 διατέθηκε στην Ελλάδα και το πρώτο εμβόλιο εναντίον ορισμένων οροτύπων του ιού HPV. Αυτό σημαίνει οτι νέα κορίτσια θα αποκτούν προστασία από τον ιό ακόμα πριν προσβληθούν. Προκαταρτικά αποτελέσματα είναι πάρα πολύ ενθαρρυντικά αφού αναφέρουν αποτελεσματικότητα στην προστασία από σοβαρά προβλήματα που πλησιάζουν το 100%. Επιπλέον είναι πιθανόν, (αν και είμαστε λιγότερο σίγουροι γι’αυτό) να υπάρχει όφελος ακόμα και σε γυναίκες που έχουν ήδη εκτεθεί στον ιό να βελτιωθεί η ανοσία τους και άρα να να ξεφορτωθούν την μόλυνση.

Θεραπείες. Η επιλογή θεραπείας είναι σοβαρή υπόθεση γιατί πρέπει να λάβει υπόψη της την πιθανότητα μελλοντικής εγκυμοσύνης, τη σοβαρότητα της κυτταρικής αλλοίωσης και την ηλικία της ασθενούς. Γι’αυτό η σωστή θεραπεία πρέπει να είναι αποτέλεσμα συζήτησης με τον γυναικολόγο, τον κυτταρολόγο και την ασθενή.

LEEP (Hλεκτροχειρουργική αφαίρεση). Αυτή είναι αφαίρεση του αλλοιωμένου τμήματος του τραχήλου ή όλης της μεταπλαστικής ζώνης. Με το ηλεκτρικό ρεύμα ελαττώνεται ο κίνδυνος απώλειας αίματος, ενώ είναι γρηγορότερη και πιό ελεγχόμενη η τομή.

Κωνοειδής εκτομή. Σε βλάβες υψηλού βαθμού δυσπλασίας, μπορεί να γίνει εκτενέστερη αφαίρεση του τραχήλου με μαχαίρι. Αυτή η εκτομή λέγεται κωνοειδής γιατι έχει κωνικό σχήμα και είναι βαρύτερη χειρουργική πράξη από την ηλεκτροεκτομή γιατί αφαιρεί μεγαλύτερο κομμάτι τραχήλου.

Κρυοπηξία — Καυτηριασμός — Laser Με τη χρήση ενός “κρυοδίου” που αναπτύσσει χαμηλές θερμοκρασίες, ή ενός ηλεκτροδίου ή με Laser, ο τράχηλος καταψύχεται ή “καίγεται”, με αποτέλεσμα τα κύτταρα του τραχήλου να νεκρώνονται και να πέφτουν. Οι τεχνικές αυτές χρησιμοποιούνται για ηπιότερες βλάβες.